Ñe’ẽpehẽ . Silabación: los digramas, puso. Actividades de fijación

Las sílabas en guaraní

Ñe’ẽpehẽ
Ñe’ẽpehẽArchivo, ABC Color

Ñe’ẽpehẽ ha’e peteĩ taipu térã peteĩ taipu aty oñemoñe’ẽva peteĩ jeýpe.

La sílaba es un fonema o un grupo de fonemas que se pronuncia en una sola emisión de voz.

Techapyrã

1. Aramirõ: a-ra-mi-rõ (almidón).

2. Akãrague: a-kã-ra-gue (cabello).

3. Óga: ó-ga (casa).

4. Guarani: gua-ra-ni (guaraní).

5. Ava: a-va (hombre).

6. Morotĩ: mo-ro-tĩ (blanco).

7. Kuarahy: kua-ra-hy (sol).

8. Ára: á-ra (tiempo).

9. Aravo: a-ra-vo (hora).

10. Sevói: se-vói (cebolla).

- Ñe’ẽpehẽ apokuaa. Ohechauka mba’éichapa ojejapo umi ñe’ẽpehẽ.

- Silabación. Son las normas estructurales de las sílabas.

- Guaraníme opa ñe’ẽpehẽ oiko pundie ha pu’ae térã pu’ae añógui. Ñe’ẽ guaraníme ndopái pundiépe. Opa ára ñe’ẽ guaraníme opa pu’aépe.

- En guaraní todas las sílabas son directas, formadas de consonante más vocal o de vocal sola. Las palabras en guaraní no terminan en consonante. Siempre terminan en vocal.

Techapyrã

1. Kuña: ku-ña (mujer).

2. Sy: sy (madre).

3. Korapy: ko-ra-py (patio).

4. Japepo: ja-pe-po (olla).

5. Apyka: a-py-ka (silla).

6. Jasy: ja-sy (luna).

7. Hovy: ho-vy (azul).

8. Guyra: guy-ra (pájaro).

9. Yvytu: y-vy-tu (viento).

10. Ovetã: o-ve-tã (ventana).

- Pundiekõikuéra (ch-mb-nd-ng-nt-rr) ndojeíri ojuehegui ñe’ẽpehẽ ñemboja’ópe.

- Los digramas (ch-mb-nd-ng-nt-rr) son inseparables en la división de sílabas.

Techapyrã

1. Tembi’u: te-mbi-’u (comida).

2. Ñembosarái: ñe-mbo-sa-rái (juego).

3. Ñembichy: ñe-mbi-chy (asado).

4. Kamby: ka-mby (leche)

5. Kambuchi: ka-mbu-chi (cántaro).

6. Mbojojaha: mbo-jo-ja-ha (regla).

7. Chavurro: cha-vu-rro (burro).

8. Karréta: ka-rré-ta (carreta).

9. Mandyju: ma-ndy-ju (algodón).

10. Panambi pa-na-mbi (mariposa).

- Pundie ahy’opy’a (’) —puso— ojepurúva pu’ae pa’ũme añónte, ojapo ñe’ẽpehẽ pu’ae ohóva upe rire reheve.

- La consonante glotal intervocálica (’) —puso— se usa solo entre vocales, forma sílaba con la vocal que la sigue.

Techapyrã

1. Apu’a: a-pu-’a (redondo).

2. Kuimba’e: kui-mba-’e (hombre).

3. Sa’yju: sa-’y-ju (amarillo).

4. So’o: so-’o (carne).

5. Ku’a: ku-’a (cintura).

6. Ka’a: ka-’a (yerba).

7. Mitã’i: mi-tã-’i (niño).

8. Kapi’i: ka-pi-’i (pasto).

9. Aravo’i: a-ra-vo-’i (minuto).

10. Aravo’ive: a-ra-vo-’i-ve (segundo).

Ñe’ẽpehẽ
Ñe’ẽpehẽ

Fuente: GAMARRA, PAULINA C. (2022). Guarani maymávepe g̃uarã. Guaraní para todos. Diario ABC Color. Asunción, Paraguay.

Enlance copiado