Cargando...
Veremos la formación de sílabas nasales en guaraní con algunos ejemplos, tanto las reglas como los ejemplos con sus traducciones correspondientes.
Mbojojaha mbohapyha: ñe’ẽpehẽ tĩguáva jehairã
Tercera regla: de la formación de sílabas nasales
Ñe’ẽpehẽme ndoikéi oñondive mokõi taipu tĩguáva.
Tembiecharã: narã, mángo, mamóne, limo, merõ.
No se pueden encontrar en una misma sílaba dos letras nasales.
Ejemplos: narã, mángo, mamóne, limo, merõ. (naranja, mango, mamón, limón, melón).
Lea más: Mbojojahakuéra jehaikaturã guaraníme
Pu’ae juruguáva (a, e, i, o, u, y) oikéramo ñe’ẽpehẽme pundie tĩguáva ndive (g̃, m, n, ñ) térã pundie tĩjuruguáva ndive (mb, nd, ng, nt) ko’ãva oguerova hese hyaputĩgua.
Tembiecharã: panambi, ñahatĩ, lembu, tungusu, ñandu,
Cuando la vocal oral (a, e, i, o, u, y) forma sílaba con consonantes nasales (g̃, m, n, ñ) o naso-orales (mb, nd, ng, nt) queda nasalizada por dichas consonantes.
Ejemplos: panambi, ñahatĩ, lembu, tungusu, ñandu. (mariposa, libélula, escarabajo, pulga, araña).

Pu’ae tĩguáva (ã, ẽ, ĩ, õ, ũ, ỹ) oikéramo ñe’ẽpehẽme pundie juruguáva (ch, g, h, j, k, l, p, r, rr, s, t, v, ’ puso) ndive, oiko ñe’ẽpehẽ tĩguáva.
Tembiecharã: hũ, pytãju, pytã, pytãngy, hũngy, morotĩ.
Cuando la vocal nasal (ã, ẽ, ĩ, õ, ũ, ỹ) forma sílaba con consonante oral (ch, g, h, j, k, l, p, r, rr, s, t, v, ‘) dicha sílaba es nasal.
Ejemplos: hũ, pytãju, pytã, pytãngy, hũngy, morotĩ. (negro, naranjado, rojo, rosado, gris, blanco).

Fuentes: - Guarani Ñe’ẽ Rerekuapavẽ (GÑR). (2018). Academia de la Lengua Guaraní. (ALG). Guarani Ñe’ẽtekuaa. Asunción, Paraguay.
- Guarani Ñe’ẽ Rerekuapavẽ (GÑR). (2022). Academia de la Lengua Guaraní. (ALG). El Diccionario de la Lengua Guaraní del Paraguay. Asunción, Paraguay.
- Gamarra, Paulina C. (2022). Guarani maymávepe g̃uarã. Guaraní para todos. Diario ABC Color. Asunción, Paraguay.